Przekleństwo nadmiernego wyboru
Koszt wykonania strony internetowej może wahać się od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. W zależności od tego, czy potrzebujesz prostej wizytówki, rozbudowanej strony ofertowej lub zaawansowanego systemu e-commerce, rozpiętość kosztów wdrożenia może być bardzo duża. Jest prawdopodobne, że Twoja strona internetowa będzie zrealizowana z wykorzystaniem jednego z kilku popularnych systemów zarządzania treścią – najczęściej będą to WordPress, Joomla! Drupal lub w przypadku sklepów internetowych – WooCommerce, PrestaShop bądź Magento. W przypadku tańszych ofert, wykonawca zapewne zaoferuje szatę graficzną oraz układ treści oparty bezpośrednio o darmowy lub dostępny komercyjnie szablon. Z kolei jeżeli oferta będzie z wyższej półki cenowej – możesz spodziewać się indywidualnego projektu graficznego i bardziej przemyślanych rozwiązań, dopasowanych do Twoich potrzeb.
Mnogość technologii i rozwiązań dostępnych na rynku, a także bardzo duża konkurencja, częściowo tłumaczą, skąd bierze się nieraz olbrzymia różnica w wycenach usług. Będąc osobą niezwiązaną z branżą, możesz poczuć się zagubiony w gąszczu informacji i żargonu technicznego.
- Którą ofertę wybrać?
- Czy warto zainwestować kilka tysięcy złotych w agencję interaktywną, czy może znajomy znajomego wykona dla mnie podobny projekt za ułamek kosztów?
- O co zapytać potencjalnego wykonawcę na spotkaniu?
- Jak nie dać się nabrać i nie wyrzucić pieniędzy w błoto lub nie płacić podwójnie?
Mam nadzieję, że ten tekst odpowie na te pytania i podpowie na co zwrócić uwagę, zlecając tworzenie stron www.
Tanie strony internetowe – czy w rzeczywistości są tanie?
Z usługami polegającymi na tworzeniu lub obsłudze stron internetowych jest tak, że zawsze znajdzie się ktoś, kto zrobi to taniej. Czasami będzie to freelancer, który podejmie się zlecenia za mniejsze wynagrodzenie niż agencja kreatywna (taniej, ponieważ pracuje w domu i nie płaci ubezpieczenia za pracowników), innym razem zrobi to student w oparciu o umowę ustną (taniej, ponieważ nie ponosi żadnych kosztów związanych z prowadzeniem działalności), a w jeszcze innym wypadku stronę zaprojektuje kuzyn albo nawet sam właściciel firmy, korzystając np. z generatora stron udostępnionego w cenie serwera.
Niezależnie od tego, komu powierzysz wykonanie strony internetowej, pamiętaj, że oferty za kilkaset złotych nie mogą być równoważne z ofertami za kilka tysięcy złotych. To prawda, że wyceny agencji oferujących potencjalnie identyczne usługi mogą różnić się ceną nawet o kilkadziesiąt procent, ale jeżeli różnica w cenie opiera się o rząd wartości to możesz być pewny, że porównywane usługi nie będą identyczne. Pozostaje jednak pytanie – na czym oszczędza tańszy wykonawca?
Na szczęście nie zawsze musisz posiadać specjalistyczną wiedzę, aby odróżnić otrzymane oferty. Wystarczy, że rozłożysz je na kilka łatwych do porównania elementów na podstawie punktów opisanych poniżej:
1. Czy system zarządzania treścią (CMS) jest mi potrzebny?
Zlecając wykonanie strony internetowej, zwróć uwagę, czy wykonawca oferuje statyczną stronę internetową, na której nie będziesz mógł łatwo zmienić lub rozbudować treści, czy będzie to realizacja wykorzystująca system zarządzania treścią, czyli program, który umożliwi Tobie lub Twoim pracownikom łatwe wprowadzanie zmian na stronie z poziomu przeglądarki internetowej.
CMS nie jest niezbędny. W przypadku stron wizytówek przewijanych od góry do dołu, uwzględnienie dodatkowego oprogramowania może być przerostem formy nad treścią i w rzeczywistości sprawi, że utrzymanie strony stanie się kosztowne w przyszłości. System zarządzania treścią jest oprogramowaniem, które wymaga czasowej aktualizacji – warto, aby zajęła się tym osoba z odpowiednim doświadczeniem. Jeżeli poszukujesz rozwiązania prostego i taniego, posiadanie CMS może nie być konieczne.
2. Jaki CMS wybrać do stworzenia firmowej strony internetowej?
Jeżeli jednak zdecydujesz się na ofertę z CMS – pamiętaj, że takie oprogramowanie może być ogólnodostępne (darmowe) lub autorskie (płatne). Każde z tych rozwiązań posiada zarówno wady, jak i zalety. W przypadku stron internetowych nie wymagających zaawansowanych, indywidualnych rozwiązań takich jak systemy bazodanowe projektowane na zamówienie, bądź integrację ze specjalistycznym oprogramowaniem wykorzystywanym w Twojej firmie, rozsądnym wyborem będzie opracowanie strony w oparciu o darmowy system. Nie tylko ograniczy to koszty licencyjne (ponieważ ich nie ma), ale także umożliwi obsługę i ewentualny rozwój projektu w przyszłości za mniejsze kwoty.
Umiejętności związane z obsługą autorskiego oprogramowania nierzadko zarezerwowane są dla pracowników firmy, która ten system napisała, co najczęściej jest równoznaczne z faktem, że będziesz związany z ofertą wykonawcy przez dłuższy czas. Nie daj się zwieść potencjalnie tańszym ofertom wykorzystującym autorskie rozwiązania – zazwyczaj oznaczają kosztowne utrzymanie systemu rozłożone w czasie. Większość firm z sektora MŚP nie potrzebuje autorskiego oprogramowania do obsługi stron internetowych. Ze względu na architekturę komercyjnych CMSów oraz ich relatywnie niewielką popularność, wdrożenie pozornie prostych zmian lub rozbudowa o nowe funkcjonalności może być bardzo kosztowna.
System napisany przez wykonawcę może być jednak jedynym rozwiązaniem, jeżeli Twoje wymagania wykraczają poza spektrum możliwości darmowych systemów zarządzania treścią. Warto rozważyć takie rozwiązanie, w szczególności, jeżeli opiera się o moduły oraz funkcjonalności niedostępne dla systemów darmowych.
3. Gotowy szablon czy grafika na zamówienie?
Grafikę strony internetowej można zaprojektować od podstaw lub wykorzystać gotowy (darmowy lub płatny) szablon. Podobnie, jak w przypadku wyboru CMS, te dwa rozwiązania mają swoje wady i zalety.
Podstawową różnicą jest ilość czasu niezbędna do opracowania działającej strony internetowej. W przypadku grafiki projektowanej na zamówienie, zanim programista będzie mógł wykonać swoją pracę, niezbędne będzie stworzenie grafiki w postaci płaskich obrazków lub klikalnych makiet. To dodatkowa praca, której nie trzeba poświęcać czasu w przypadku wdrożenia opartego o gotowy szablon. Jeżeli jednak chcesz budować stabilną i rozpoznawalną markę, a proces tworzenia strony internetowej oprzeć o przemyślane działania zorientowane na jak najlepsze przedstawienie Twojego produktu – inwestycja w indywidualny projekt może się opłacić.
Jeżeli zdecydujesz się zapłacić za witrynę zbudowaną w oparciu o szablon – koniecznie dopytaj wykonawcę, w jakim zakresie planuje go wykorzystać. Czy ograniczy się tylko do jego instalacji i wprowadzenia podstawowych zmian (np. kolory i kroje pisma), czy raczej zamierza przyspieszyć prace wdrożeniowe, wykorzystując go w roli uniwersalnego i rozbudowanego edytora treści. Żeby to sprawdzić, możesz poprosić o podanie, z jakich szablonów korzystał do opracowania projektów, którymi chwali się w swoim portfolio. Jeżeli porównasz te realizacje ze stronami udostępnionymi przez autorów szablonów i okaże się, że wykonawca nie zmienił nawet zdjęć w tle – możesz spodziewać się, że otrzymasz usługę ograniczoną do instalacji szablonu – nierzadko nawet bez podstawowej personalizacji. Warto dopytać kontrahenta, w jakim zakresie zamierza korzystać z szablonu i jak daleko idącą personalizację projektu zakłada w ramach oferowanej usługi.
4. Szkolenie z obsługi strony internetowej
Jeżeli zdecydujesz się na stronę internetową zbudowaną w oparciu o system zarządzania treścią, koniecznie zwróć uwagę, czy wykonawca oferuje szkolenie z jej obsługi w cenie, czy jest to usługa płatna dodatkowo. Choć w internecie istnieje mnóstwo materiałów dotyczących obsługi popularnych CMS, nic nie zastąpi dedykowanego szkolenia, w ramach którego dowiesz się, w jaki sposób zarządzać modułami znajdującymi się na Twojej stronie.
Dumnie brzmiące szkolenie w rzeczywistości może sprowadzać się do kilku krótkich filmów z narracją – nie musi wymagać Twojej obecności w siedzibie wykonawcy i tym samym zarezerwowania kilku godzin cennego czasu. Nie rezygnuj ze szkolenia nawet, jeżeli znasz podstawy oprogramowania, na bazie którego zrealizowano Twoją stronę – serwis może powstać np. na popularnym CMS WordPress, ale treść może być formatowana z użyciem płatnego dodatku z którym nigdy nie miałeś do czynienia. Po co płacić za coś, czego nie będziesz potrafił wykorzystać?
5. Optymalizacja responsywnych stron www
Responsywne strony internetowe zaprojektowane są z wykorzystaniem takich technologii, które pozwalają treści (tekst, obrazki, animacje, etc.) zmieniać swoje położenie, rozmiary i relacje względem siebie w taki sposób, aby jak najlepiej wykorzystać miejsce na ekranie. Dzisiaj jest to niekwestionowany standard i responsywne są nawet domyślne, darmowe szablony, dołączone do popularnych CMSów.
Ruch na urządzeniach mobilnych rośnie z roku na rok, a Google systematycznie wprowadza coraz bardziej restrykcyjne wymagania dotyczące szybkości i łatwości obsługi stron mobilnych. Dlatego powinieneś zwrócić uwagę, czy osoba oferująca wykonanie strony poważnie podchodzi do optymalizacji swoich produktów. Warto o to zapytać i wykonać kilka prostych testów na stronach, którymi chwali się w portfolio. W tym celu możesz skorzystać z darmowych narzędzi GTmetrix oraz Google PageSpeed Insights. Po prostu wklej tam adresy kilku stron z portfolio wykonawcy i sprawdź wyniki – jeżeli będą oznaczone kolorem czerwonym to znak, że strony, choć są responsywne to ich dostępność na urządzeniach mobilnych może być znacznie utrudniona. Optymalizacja strony internetowej na etapie jej tworzenia jest zwykle dużo prostsza i tańsza niż po wdrożeniu – warto to uwzględnić przy wyborze oferty.
6. Jak sprawdzić, czy usługodawca jest uczciwy i czy warto mu zaufać?
Dobrym sposobem na sprawdzenie jakości oferowanych usług jest napisanie maili lub zadzwonienie do trzech firm, których nazwy znajdziesz w portfolio lub referencjach opublikowanych na stronie kontrahenta. Możesz zapytać o ogólny przebieg współpracy, czy przy realizacji wystąpiły opóźnienia, czy kontakt był zrozumiały i na odpowiednim poziomie, a także – czy skorzystaliby z jego usług ponownie. Odpowiedzi na te pytania mogą okazać się bardzo pomocne przy podejmowaniu decyzji.
7. Jak wybrać dobry hosting i dlaczego jest to ważne
Hosting to miejsce, gdzie znajduje się Twoja strona internetowa, gdzie możesz zaparkować i opłacać domenę oraz utrzymywać skrzynki e-mail. Jest fundamentem dla Twojego miejsca w sieci. Ważne, aby był niezawodny, szybki, oferował dostęp do nowoczesnych technologii, a także dysponował zespołem administratorów oferujących pomoc w jego konfiguracji. Zainstalowanie strony na dobrym serwerze pozwoli wykorzystać jej pełny potencjał.
Oszczędność kilkudziesięciu złotych w skali roku na taniej usłudze hostingowej może prowadzić do wielu nieporozumień i rozczarowań. W wyniku korzystania ze słabej infrastruktury serwerowej, Twoja strona może zwalniać w kluczowych momentach (np. w okresie przedświątecznym, kiedy wiele osób robi zakupy w internecie), albo być podatna na ataki hakerów. Darmowe CMSy, ze względu na swoją olbrzymią popularność, często stanowią cel zautomatyzowanych ataków. Jest zatem bardzo ważne, aby Twój hosting posiadał zarówno odpowiednie zabezpieczenia, jak i optymalną wydajność, co uchroni Cię przed wieloma problemami.
Jeżeli w cenę realizacji strony wliczony jest hosting, istnieje spore prawdopodobieństwo, że nie jest to usługa dedykowana dla Ciebie, ale raczej miejsce współdzielone w ramach serwera wirtualnego za które płaci kontrahent. Takie rozwiązanie jest problematyczne, ponieważ serwer wirtualny z założenia oznacza, że na jednej maszynie istnieje wiele (od kilkuset do nawet kilkudziesięciu tysięcy) kont wirtualnych. Jeżeli zdecydujesz się na hosting w ramach umowy o realizację strony www, którego nie będziesz bezpośrednim właścicielem (tzn. nie będziesz posiadał własnego konta i nie będziesz za nie płacił firmie hostingowej), Twoja strona będzie dzielić zasoby z innymi stronami w ramach konta hostingowego Twojego wykonawcy. W zależności od konfiguracji, takie rozwiązanie może również umożliwiać oprogramowaniu z tego samego konta na infekowanie Twojej strony złośliwym oprogramowaniem.
Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest konto hostingowe na własność. Będziesz wtedy posiadał nieograniczony dostęp do swoich usług (strony, domeny, skrzynki pocztowe), oraz gwarantowane zasoby w postaci miejsca na dane, przepustowości łącza, prędkości przetwarzania zapytań generowanych przez stronę, itp.
8. Umowa o wykonanie strony www
Warto poprosić o przesłanie wzoru umowy wraz z materiałami ofertowymi. Jeżeli w odpowiedzi nie otrzymasz dokumentu – jest całkiem prawdopodobne, że kontrahent go nie posiada. Podpisanie dobrze skonstruowanej umowy zawierającej klauzulę przenoszącą autorskie prawa majątkowe gwarantuje, że po zakończeniu prac będziesz mógł korzystać z produktu, za który zapłaciłeś. Pamiętaj, że autorskie prawa majątkowe mogą być przekazane tylko w formie pisemnej. Samo opłacenie faktury nie jest równoznaczne z nabyciem prawa do publikacji strony internetowej.
Jeżeli posiadasz wewnętrzny opór przed tworzeniem szczegółowej umowy i szkoda Ci na to czasu – pomyśl o niej w kategorii listy zadań oraz podsumowania wszystkich ustaleń mailowych i telefonicznych z wykonawcą. Oprócz kwestii czysto formalnych, umowa jest doskonałym narzędziem, które może pomóc w doprecyzowaniu, jaki kształt i jakie funkcjonalności powinien zawierać finalny produkt. W razie wątpliwości, zawsze warto wrócić do zapisów umowy, co może okazać się prostsze, niż przekopywanie przez długie konwersacje mailowe.
Podsumowanie
Termin „strona internetowa” jest problematyczny – pod jedną nazwą może skrywać zarówno blogera amatorsko opisującego swoje rowerowe podróże po Europie, sieć sklepów z zasięgiem międzynarodowym, jak i największy na świecie portal społecznościowy. Tak duża pojemność tego znaczenia sprawia, że zamówienie komercyjnego projektu strony www jest dla wielu osób sporym wyzwaniem.
Jeżeli nie potrafimy merytorycznie przeanalizować konkurujących ze sobą ofert, naszą decyzję opieramy głównie o cenę. Ostateczna kwota na podsumowaniu jest bowiem bardzo łatwa do porównania. Często nie zdajemy sobie jednak sprawy z tego, że produkty, które porównujemy mogą stanowić skrajnie różne rozwiązania. Decydujemy się na tańszy produkt, licząc, że nie będzie odbiegał jakością i funkcjonalnością od tego droższego, albo przeciwnie – inwestujemy duże środki w produkt, którego nigdy nie wykorzystamy w pełni.
Mam nadzieję, że wiedza z tego artykułu jest przydatna i pozwoli oszczędzić niepotrzebnej frustracji. Podziel się komentarzem, jeżeli artykuł okazał się dla Ciebie pomocny. Daj również znać, jeżeli uważasz, że jakiś wątek wymaga rozwinięcia. To bardzo obszerny temat i nie sposób go wyczerpać w jednym wpisie.
